Tussen een woonwijk en een verkeersader ligt een stukje groen verscholen. De Lokerse basisschool Bengel ontwerpt er een speelplaats waar kinderen ook na het laatste belsignaal kunnen ravotten.

“Kansarme leerlingen lopen extra risico op overgewicht”, weet directeur Dorine Van Avermaet. “Dat komt niet alleen door een ongezond dieet, meestal bewegen ze ook te weinig. Omdat ze in een krap appartement zonder tuin wonen, of geen lid zijn van een sportclub. Dus dacht ik: heeft onze school daar geen taak te vervullen?”

Samen met turnleraar Ellen Van Peteghem maakt ze werk van een bewegingsbeleid. Goed voor alle leerlingen, want regelmatig bewegen bevordert de concentratie.

Turnleraar als witte raaf tegen kansarmoede

Hoewel het hele team er voelsprieten voor heeft, is Ellen extra alert voor armoede. “Als turnleraar zie ik alle leerlingen hun hele schoolloopbaan. Ik signaleer wie van hen steun kan gebruiken en regel dat discreet.”

Daarvoor gebruikt Ellen het budget van het ‘Witte Raven-project’. Dat is een initiatief van Kiwanis, een vzw die zich inzet voor kwetsbare kinderen in het Waasland. “Met hun hulp geven we kansarme leerlingen wat ze nodig hebben om hun schooltijd zo normaal mogelijk te beleven: een warme maaltijd, een zwembroek, logopedie, uitstappen …”

“Als een leerling zonder fiets erop kan vertrouwen dat de school er een voor hem regelt, voelt hij zich veel veiliger. Dan kan hij zich concentreren op de les, in plaats van te piekeren: oei, ik ben niet in orde, wat zal de leraar straks zeggen?”

Via de politie regelde Ellen een paar reservefietsen, die ze samen met haar man opknapte. “We keken ook de fietsen van enkele leerlingen na. Omdat we in het vierde leerjaar elke week naar het zwembad fietsen, zoek ik in het derde leerjaar al uit wie nog niet kan fietsen. Die leerlingen geef ik discreet fietslessen in de straat achter de school.”

Zwemmen doen de leerlingen in niveaugroepen, want ook dat krijgt niet iedereen van thuis mee. “Heeft een leerling extra zwemlessen nodig, dan leid ik hem met een brugfiguur naar het aanbod van de stad. Indien nodig, betalen we die lessen met het Witte Raven-budget.”

Speelplaats open tot zonsondergang

Om kwetsbare gezinnen naar het Lokerse vrijetijdsaanbod te leiden, organiseerden Ellen en haar collega’s een markt. “De lokale sportclubs, academie en bib toonden er hun aanbod en bij de Dienst Samenleving konden gezinnen ter plekke een Vrijetijdspas regelen.”

“Helaas woog de respons niet op tegen de organisatie die erin kroop. Ouders hebben geen auto of tijd om hun kinderen te vervoeren. En ze alleen de drukke baan laten oversteken, zien ze ook niet zitten.” Dus draaide Bengel het om. In plaats van hun leerlingen naar het vrijetijdsaanbod te leiden, haalden ze het vrijetijdsaanbod naar de school.

“We hadden al een Finse piste op onze speelplaats”, vertelt directeur Dorine. “En met subsidies en een deel eigen spaargeld, bestelden we klim- en klautertoestellen.” In de toekomst kunnen de leerlingen daar ook na de schooluren sporten. Want de school wil de speelplaats openstellen tot zonsondergang, ook in het weekend en de schoolvakanties.

Zo’n bredeschoolproject valt of staat met steun van de buurt. “Ik ga niet zelf elke zaterdag de poort open doen”, lacht Dorine. Dus netwerkt ze in het buurtcomité en regelt extra politiepatrouilles, zoals op andere speelpleintjes. “En ik hoop dat de Lokerse sportclubs hier in de toekomst ook trainingen gaan organiseren.”

Bengel ondersteunt leerlingen niet alleen via sport. De school zet ook zwaar in op lezen. “In de straat achter de school maakten we daarom de ‘Bengelbib’”, vertelt Dorine, “een ‘little free library’ met 3 niveaus: kleuters, lagereschoolkinderen en volwassenen. Buren houden het aanbod in de gaten. Sommigen steken er extra boeken in, of een uitgelezen krant.”

“En op onze speelplaats komt een ‘Bengelmobiel’: een huisje waar leerlingen tijdens de speeltijd kunnen lezen, of leraren kunnen voorlezen aan hun klas. Ik droom ook van voorleessessies op woensdagnamiddag, in samenwerking met de Lokerse bib.”

Alles valt of staat met communicatie

Bengel is een school met een sociale mix. Hoe zorgt Dorine ervoor dat straks alle gezinnen de weg naar de open speelplaats vinden, en niet alleen de middenklasse? “Als directeur sta ik elke morgen aan de schoolpoort. Ik maak oogcontact, groet en geef ouders een compliment over hun kind. Het klinkt evident, maar het werkt.”

“Ik vertrouw ouders toe dat mijn dochter moeite heeft met lezen, of dat mijn zoon wel eens kattenkwaad uithaalt. En ook op de ouderraad spreken we vrijuit. ‘Wat is er nodig zodat jullie naar een schoolfeest komen?’ vroeg ik aan een paar moslimouders. Ze wilden een halal bbq. ‘Zien jullie het dan zitten om voor ons naar de slager te gaan en het vlees te bakken?’ vroeg ik. Dat wilden ze, graag zelfs.”

“Ik geef de ouderraad vertrouwen maar sta op de rem als dat moet: ‘Sorry mannekes, maar 2 euro vind ik te duur voor een drankbonnetje.’ Als je honger hebt, is dat een brood. Gezinnen die het thuis minder breed hebben, geef ik op een schoolfeest onopvallend een bord. En als ze hun eigen eten meenemen, knijp ik een oogje toe. Ik ben al blij dat ze komen.”

* Dit artikel is van de hand van Kyra Fastenau en verscheen eerder op de website van magazine Klasse op 15 oktober 2020.