De onbezorgde jaren in de middelbare school zijn de mooiste van je leven." Het is een cliché dat kan tellen. Omdat er – zoals bij elk cliché – een grond van waarheid in schuilt, maar evenzeer omdat het compleet ongenuanceerd is. Als tiener ben je niet noodzakelijk gelukkiger dan op andere momenten in je leven. Voor heel wat jongeren zijn de tienerjaren net een woelige periode. Maar eens je ouder wordt en de schoolse tienerdramatiek verteerd is, leidt die periode haast vanzelf tot fijne herinneringen.

De coronacrisis zette het afgelopen anderhalf jaar echter iedereen onder zware druk. Een resem wisselende veiligheidsmaatregelen - schakelen is het modewoord van het voorbije schooljaar - perkten de zorgeloosheid van onze tieners in. Afstand houden, mondmaskers dragen, eenrichtingsverkeer in de gangen, koukleumen tijdens de decemberexamens - nooit eerder waren fleecedekentjes zo present op school. Leerlingen lieten het niet aan hun hart komen, veerkrachtig als ze zijn.

Toch knapte de rekker. Afstandsonderwijs haalde leerlingen onderuit. Want of je hen nu week om week of dag om dag naar de klas haalde, voor iedereen viel de sociale cohesie grotendeels weg. Ik zag het aan mijn leerlingen: hoe ze hun vrienden misten, hoe de interactie in mijn online lessen een fractie werd van wat we samen in de klas creëren, hoe sommigen zelfs hun dagelijkse structuur verloren en rechtstreeks van hun bed naar de laptop trokken om slaapdronken en geïsoleerd lessen te volgen. Daarenboven bracht de werkdruk hen soms het water aan de lippen wanneer de schoolagenda na een volledige dag online lessen nog een hoop taken of studiewerk aangaf tegen de dag nadien.

Plots dook de noodkreet van jongeren op in de media. Onze veerkrachtige tieners bleken niet zo verschillend van de gemiddelde werknemer in ons land. De cijfers van het RIZIV spreken voor zich: op vier jaar tijd steeg het aantal mensen dat thuis zit met een burn-out of depressie met veertig procent. Langdurige hoge druk zorgt voor gestresseerde, krakende en zwoegende burgers die er niet in slagen alle balletjes in de lucht te houden. ‘Ook wij gaan kopje onder’, hoorden we jongeren en masse vertellen. Ondanks die duidelijke noodkreet van jongeren bleef de overheersende kijk op onderwijs verrassend genoeg die waarbij onze jongeren leken te worden gereduceerd tot kennis- en vaardigheidssponzen van wie verwacht werd dat ze op hun kwetsbaarst wél bleven functioneren.

Corona hakte erin. Leerlingen haakten af, hun intrinsieke motivatie daalde en op korte termijn moesten leraren zichzelf heruitvinden om jongeren aan boord te houden. Het vuur moest dringend worden opgepookt voor het doofde. En precies daarvoor wil ik mijn collega’s roemen: niet alleen die op mijn school (vierhonderd toppers!), maar al mijn collega’s in Vlaanderen die pal staan voor onze jongeren en het vuur zuurstof gaven. Door echt connectie te maken, door met hen in dialoog te gaan en door in hen te geloven, houden we onze toekomst recht – want dat zijn die jongens en meisjes per slot van rekening.

Een oud-leerkracht mailde me die boodschap zo: “Bedankt om te geloven in hun eigen kracht en intrinsieke motivatie, in hun eigen-wijsheid, hun eigen-aardigheid en eigen-zinnigheid.” Dat is precies het onderbelichte van wat we in het onderwijs dag in, dag uit doen. We proberen hen opnieuw die onbezorgdheid te schenken. Zodat de jaren op de middelbare school misschien wel de mooiste kunnen worden.

Dit artikel verscheen eerder op vrtnws.be